14 datos curiosos que non coñecías da alimentación de galiñas campeiras
Xa o dicía Hipócrates: “Que o teu alimento sexa a túa medicina”. Esta máxima podería aplicarse ás galiñas campeiras… e aos ovos que producen. Por iso as pautas de alimentación que aplicamos en Pazo de Vilane teñen como obxectivo conseguir aves saudables e ovos extra nutritivos.
- As galiñas campeiras deben comer ad libitum, libremente
É dicir, o que queiran e cando queiran. Deben contar cun penso composto ben formulado (no que non falten os cereais, que lles achegan enerxía, pero tamén leguminosas e outros nutrientes) sempre accesible e acotío.
Non hai perigo de que coman demasiado, porque elas mesmas se autorregulan.
O coidador non debe escatimar ao elixir a mellor fórmula (pois hai diferenzas nas calidades e, está claro, no prezo). En Pazo de Vilane só eliximos a máis completa, e o noso Departamento Técnico está ao tanto de os últimos avances en nutrición animal para incorporalos.
Ademais, os nutrientes que as nosas galiñas inxeren nas súas saídas diarias polos campos verdes do Pazo (herbas, flores, insectos, minerais…) constitúen un complemento moi saudable.
2. A lei non establece mínimos na alimentación de galiñas campeiras
A normativa vixente non establece mínimos respecto ao penso, nin en cantidade nin en calidade. Isto queda ao arbitrio do coidador ou granxeiro.
Pero en Pazo de Vilane comprobamos ao longo de máis de dúas décadas de existencia que a alimentación que reciben as galiñas campeiras relaciónase directamente coa súa saúde e índice de posta. Unha galiña que non pon ovos pode ser unha galiña infraalimentada.
Canto mellor sexa a alimentación, mellor será o seu estado xeral e, por suposto, a cantidade de ovos e a súa calidade.
É sinxelo: se comen ben… poñen ben.
3. Non é bo restrinxir o alimento para aforrar
Ao contrario, só pode traer problemas
Supón un serio perigo para as galiñas (e indirectamente para o obxectivo do coidador).
Unha alimentación deficiente deriva en peor estado físico (perda de plumas, roturas de ósos…) así como esgotamento, menor posta, tamaño deficiente dos ovos ou mesmo, en casos extremos, problemas sanitarios, pois ao estar máis débiles, son máis propensas aos parasitos.
4. As galiñas campeiras necesitan máis cantidade de penso que as de chan ou gaiola
É un dos maiores retos ao que nos enfrontamos os bos coidadores de galiñas campeiras. Estas necesitan maior cantidade de alimento que as de gaiola ou chan.
É lóxico. Necesitan máis calorías polo exercicio diario; tamén para regular os cambios de temperatura (da calor do galiñeiro ao frío do campo) cando saen aos pastos do Pazo.
Igualmente, a menor densidade de aves campeiras nos galiñeiros do noso método de crianza fai que a temperatura sexa máis fresca, o que incide en un aumento do apetito.
5. A cría é a clave: “consentindo” ás poliñas
A alimentación das poliñas é tan crítica como a dun bebé ou un neno nos seus primeiros anos… ata alcanzar a adolescencia. A galiña campeira debe chegar á súa madurez sexual (momento en que empeza a poñer) cun bo peso corporal.
Ou sexa, sa e forte. Isto determinará el calibre adecuado (tamaño) e calidade dos ovos que poña.Como se consegue? Con criadeiros pequenos –para conseguir unha maior atención por ave- e unha temperatura tépeda.
Por iso en Pazo de Vilane ocupámonos das nosas galiñas en galiñeiros reducidos e cunha vixilancia exhaustiva.
6. Existen alimentos especiais para os períodos de iniciación, crecemento, desenvolvemento e posta
Do mesmo xeito que os recentemente nados toman un leite de fórmula que vai adaptándose aos seus requirimentos a medida que crecen, as poliñas deben alimentarse cun penso formulado para os seus distintos períodos: iniciación, crecemento, desenvolvemento e posta.
E é que nestas idades as necesidades de enerxía, proteínas, fibra, e aminoácidos difiren das dunha galiña adulta.
Por exemplo, o alimento de pre-posta contén case o dobre de calcio que o de desenvolvemento, así como maiores niveis de proteínas e aminoácidos.
E como tamén ocorre ás veces cos bebés, o paso dun tipo de alimento a outro non debe seguir un criterio estrito de idade (tal ou cal semana) senón que ten máis que ver co peso e desenvolvemento logrados de cada galiña.
7. As poliñas necesitan calorías, pero tamén fibra
Este é un dos datos máis curiosos na alimentación de galiñas campeiras. Os bos criadores empregamos fibra para desenvolver o sistema dixestivo e o tamaño da moega das poliñas. Tamén as pedriñas que inxeren nos seus paseos actúan como muíño na moega, o que lles axuda a facer a dixestión.
Doutra banda, e como boas “adolescentes”, ás veces están desganadas e perden o gusto pola comida (precisamente no peor momento, cando os seus requirimentos nutricionais son máis esixentes).
A fibra insoluble, paradoxalmente, non ten moito valor nutricional, pero espértalles o apetito e facilítalles unha fisioloxía dixestiva saudable.
8. Unha boa nutrición equivale a ovos con pesos óptimos
Xa o avanzabamos anteriormente, pero confirmamos que a maior peso corporal ou estrutura atlética da galiña, mellor será o tamaño dos ovos ao longo de todo o período de posta.
En Pazo de Vilane observamos constantemente que o calibre dos ovos sexa o esperado segundo as semanas de vida das galiñas.
En caso contrario, teremos que pescudar se está a faltar algún nutriente.
9. Cando a calor sobe, baixa o apetito…
E xa dixemos que isto non convén en absoluto para o benestar animal das galiñas campeiras (que levamos por bandeira) e o seu óptimo desenvolvemento.
Por exemplo, estimamos que unha galiña Isa Brown come uns 136 gramos/día de penso con 10º de temperatura; 117 gramos/día con 25º e 110 gramos/día con 30º. Similares cifras aplicarían a as nosas poñedeiras Lohmann Brown-Classic.
Como vemos, a inapetencia aumenta a medida que se incrementan os graos.
En Pazo de Vilane somos afortunados porque non adoitamos ter problemas de altas temperaturas. Isto supón unha gran vantaxe na crianza e alimentación de galiñas campeiras.
10. Aminoácidos e minerais: que non falten
Os aminoácidos e minerais deben estar moi presentes na alimentación das galiñas, porque inciden directamente na súa saúde e na cantidade e calidade da posta. Ao día recoméndanse 19,5 g de proteínas, 880 mg de lisina e 430 mg de metionina.
En pastos verdes e abundantes, como os de Pazo de Vilane, calcúlase que unha galiña campeira pode chegar a inxerir cada día 35 gramos de forraxe, 20 de insectos e vermes (4 gramos de proteínas e 42 g/kg. de lisina) e 2-10 gramos de partículas de terra (calcio, fósforo e outros minerais).
Ademais, sábese que os ósos das galiñas criadas ao aire libre, en especial os húmeros, son máis fortes, probablemente porque o exercicio diario e a vitamina D da luz solar axúdalles a fortalecelos.
11. Máis vitaminas, grazas ao pastoreo
As nosas galiñas campeiras contan con unha achega extra de vitaminas grazas aos campos verdes do Pazo. A herba proporciónalles vitaminas A e E, e os insectos e vermes –moi habituais na terra húmida galega-vitaminas K e do grupo B.
12. A cor da xema depende da alimentación da galiña campeira…
Isto é, de a cantidade de pigmentos presentes na dieta. Este é o factor principal.
O ton máis ou menos intenso dependerá de se a galiña comeu máis ou menos herbas con carotinoides (ademais dos presentes nos cereais da súa alimentación básica).
Por iso, ás veces, e debido a crianza natural e artesá dos nosos ovos campeiros, poden aparecer lixeiras variacións de cor na xema.
13. Pódese influír na porcentaxe de graxas do ovo a través da alimentación das galiñas campeiras?
Si, estudos científicos confirman que a súa composición lipídica pode cambiar se as galiñas teñen acceso a parques con vexetación, en función das plantas que consuman.
En traballos de laboratorio achouse un aumento de ácido linoleico (6-15%) e un descenso do oleico (-1-4%) e o esteárico (-3-6%).
Tamén se comprobou un incremento de ácidos graxos Omega-3, principalmente linolénico.
14. O tamaño (do alimento) si importa na alimentación de galiñas campeiras
As galiñas son moi especiais; diriamos que ata algo caprichosas á hora para comer.
Gústalles a comida con un tamaño de gran determinado e desprezan os compoñentes moi finos (tamén, ás veces, os de granulometría excesivamente grosa).
Por iso debemos ter coidado coa textura de certos nutrientes que, polo seu pequeno tamaño, fíltranse e caen ao fondo.
Neste sentido, as galiñas tamén actúan como os nenos: elixen primeiro o que máis lles gusta e adoitan desprezar outros grans fundamentais para o seu desenvolvemento (deixándoos no fondo do comedeiro).
Por tanto, a meticulosidade e boa técnica do coidador son imprescindibles para animar a todas as galiñas e poliñas do galiñeiro para inxerir o necesario para a súa boa saúde.
Por todo o que expuxemos anteriormente é fácil deducir que a alimentación de galiñas campeiras é case unha arte que require experiencia, dedicación, e formación constantes.
Da profesionalidade do coidador dependerá que a galiña exprese todo o seu potencial xenético, é dicir, que chegue a converterse no ave forte e sa que estaba chamada a ser pola súa raza ou estirpe e que poña os mellores ovos, os máis nutritivos para o consumidor.
A nosa responsabilidade é velar por que a súa alimentación sexa a mellor posible, tanto para co ave como para todas as persoas que elixen os nosos ovos.
E niso empeñámonos cada día.
