Galiña utrerana
En Pazo de Vilane te descubrimos las diferentes razas de gallinas que hay. Toca el turno de la gallina utrerana, cuyos huevos poseen un alto valor nutricional.
Xan
En Pazo de Vilane descubrímosche as diferentes razas de galiñas que hai. Toca a quenda da galiña utrerana, cuxos ovos poseen un alto valor nutricional.
A galiña utrerana procede do pobo sevillano de Utrera, e a súa orixe remóntase a 1926, cando se recolleron varios centenares de ovos fecundados de galiñas procedentes de casaríos da campiña utrerana e se levaron á incubación no galiñeiro Santa Matilde, da mesma localidade.
Todas as poliñas obtidas daquelas incubacións pioneiras foron rexistradas polo seu propietario, Joaquín del Castillo, quen durante os seguintes cinco anos dedicouse a seleccionar as poñedeiras máis destacadas de cada tempada, ás que cruzaba cos fillos das mellores nais da tempada anterior. Nacía así extraoficialmente a raza de galiña utrerana, con gran mestura de caracteres morfolóxicos e de colorido en plumaxes.
Foi máis adiante, en 1931, cando tímidamente se comezou a seleccionar por variedades separando ás galiñas con plumas de cores máis puros: branco, negro e franciscano. Gracias a esta práctica logrouse a definción destas tres variedades. Nos seguintes anos tamén se conseguiu definir a variedade perdiz, cruzando algúns polos-pitos aperdizados entre sí.
Primeiro recoñecemento oficial da galiña utrerana
O primeiro recoñecemento da galiña utrerana chegou en 1946, na Exposición e II Asemblea de Avicultores de Barcelona. Naquela ocasión aprobouse o patrón da variedade Utrerarna Branca. Dous anos máis tarde, en 1948, chegaría en Madrid na IV Asemblea de Avicultores o recoñocemento oficial da variedade Utrerana Franciscana, mentres que en 1949 deuse o respaldo oficial das dúas restantes variedades, Negra e Perdiz, na Exposición Nacional e V Asemblea de Sevilla.
É dicir, a comezos dos anos 50 xa estaban normalizadas e recoñecidas as catro variedades da galiña utrerana.
Hoxe en día, e debido á paulatina preeminencia que outras razas seleccionadas foron adquirindo na posta industrial, esta raza atópase en perigo de extinción (ao igual que outras moitas razas autóctonas) e según apunta o Sistema Nacional de Información de Razas Ganaderas (ARCA) pertencente ao Ministerio de Agricultura, tan só quedan uns 1,500 exemplares.
Se ben, afortunadamente estanse dando iniciativas de recuperación da galiña utrerana, como veremos máis adiante.
Características da galiña utrerana
¿Pero como é a galiña utrerana? ¿Que a distingue das demais razas de galiña? O Ministerio defínea como unha ave de posta rústica, adaptada ás condicións de sequía e altas temperaturas da campiña sevillana e cordobesa , onde se dá principalmente- aínda tamén se crían en menor medida en Cádiz e Huelva.
Trátase dunha poñedeira media, que adoita alcanzar os 180 ovos ao ano cun peso medio de 63 g cada un.
O máis rechamante destes exemplares son as súas cristas: cun tamaño grande, de marcadas serras e con 5 ou 6 puntas. É habitual que caiga sobre un dos ollos, cubríndoo parcialmente. A cabeza é alargada, ancha e un pouco grosa.
Por outro lado, os queixos das galiñas utreranas son longas, delgadas, anchas e redondeadas na súa parte inferior. O pescozo é moi esvelto, largo e lixeiramente curvado.
Outras características peculiares son as súas ás, largas e pegadas ao corpo, e é que galiñas e galos- a diferencia doutras razas, contan con características morfolóxicas moi similares, salvo as que determinan o sexo, como é lóxico.
Os ovos das galiñas utreranas teñen máis nutrientes, según un estudo
En xuño de 2021, un grupo de investigadores pertencentes ao IFAPA (Instituto de Investigación e Formación Agraria e Pesqueira) así como al Ministerio e a Diputación de Córdoba, coordinados todos eles desde a Universidade de Córdoba, determinaron que os ovos das galiñas utreranas, contan cos mellores nutrientes que outros ovos postos por galiñas de estirpes comerciais.
Neste estudo científico comparáronse os ovos pertencentes a tres variedades da raza utrerana fronte aos de galiñas Leghorn Lohmann. Todas elas foron sometidas á mesma pauta de alimentación e condicións de crianza.
Pois ben, os resultados deste traballo, que se iniciou en 2016, demostraron que a cantidade de proteínas e graxas saudables ou insaturadas é maior na xema dos ovos utreranos. Tamén ofrecen máis vitamina E e locen unha cor máis alaranxada- a vitamina E está moi relacionada cos carotenos. As claras, pola súa banda, conteñen menos auga e máis nutrientes.
Gracias aos avances deste traballo, o Ministerio de Agricultura autorizou o uso do logotipo oficial “100% Raza Autóctona” para a galiña utrerana, un selo de calidade especial, o que sen dúbida vai a supor unha lombeirada a unha raza en perigo de extinción.
Fuentes:
www.fesacocur.es/razas-espanolas/razas-de-aves-de-corral/gallinas/utrerana/
www.mapa.gob.es/es/ganaderia/temas/zootecnia/razas-ganaderas/default.aspx
Foto principal del post: perteneciente al perfil de Facebook de la Asociación Nacional de Criadores de Gallinas Utreranas.
¿Te ha interesado esta noticia? ¡Suscríbete a nuestro boletín y recibirás gratis un libro digital!
